Van tiết lưu điều hòa là gì? Cách kiểm tra và thay van hỏng

Van tiết lưu điều hòa là linh kiện quan trọng góp phần duy trì quá trình làm lạnh ổn định và hiệu quả. Vậy van tiết lưu điều hòa có cấu tạo ra sao, hoạt động theo nguyên lý nào, và nguyên nhân khiến van bị nghẹt hoặc hư hỏng là gì? Làm thế nào để khắc phục tình trạng này đúng cách? Hãy cùng Panasonic tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

1. Van tiết lưu điều hòa là gì?

Van tiết lưu điều hòa (van giãn nở nhiệt) là loại van được dùng ở hệ thống làm lạnh của điều hòa. Nhiệm vụ chính của van tiết lưu là điều chỉnh lượng môi chất lạnh từ trạng thái lỏng sang trạng thái hơi áp suất thấp, giúp quá trình trao đổi nhiệt diễn ra hiệu quả và tạo ra luồng không khí mát trong phòng.

Nói đơn giản hơn, van giãn nở chính là “cửa điều tiết” giúp kiểm soát dòng chảy của gas lạnh trong toàn bộ hệ thống, đảm bảo máy vận hành đúng chu trình làm lạnh. Chúng thường được dùng ở các dòng máy cao cấp như điều hòa âm trần cassette, điều hòa trung tâm, điều hòa hai chiều, điều hòa Inverter,…. Ở các loại máy nhỏ dùng cho gia đình thì thường sử dụng ống mao – một dạng van tiết lưu nhưng nó cố định lượng gas đi qua chứ không tự điều chỉnh như van tiết lưu máy lạnh.

2. Cấu tạo của van tiết lưu điều hòa

Van tiết lưu máy lạnh được thiết kế gồm nhiều chi tiết nhỏ, phối hợp nhịp nhàng để điều chỉnh dòng chảy và áp suất của môi chất lạnh. Các bộ phận chính bao gồm:

Tên bộ phận	Nhiệm vụ
Bầu cảm biến nhiệt	Nhận biết sự thay đổi nhiệt độ và tự động điều chỉnh hoạt động của van sao cho phù hợp với nhu cầu làm lạnh
Ống mao	Là ống nhỏ có chiều dài khoảng 0,5 – 5m và đường kính 0,6 – 2mm, có nhiệm vụ dẫn môi chất lạnh ra ngoài và duy trì lưu lượng gas ổn định
Màng xếp	Giúp ngăn không cho khí lạnh hoặc gas rò rỉ ra bên ngoài hệ thống
Đường cân bằng áp với dàn lạnh	Kiểm soát tốc độ và lưu lượng gas đi vào dàn lạnh, điều chỉnh hiệu suất làm việc của van
Kim phun	Tạo luồng phun gas mịn vào dàn lạnh, giúp hơi lạnh tỏa đều và nhanh hơn
Tiết lưu vào dàn lạnh	Có nhiệm vụ điều chỉnh tốc độ làm việc của van tiết lưu máy lạnh
Nắp chụp	Đóng kín khi hệ thống hoạt động để ngăn hơi lạnh và gas bị thoát ra ngoài
Vít điều chỉnh	Dùng để thay đổi và cân chỉnh áp suất làm việc của van tiết lưu theo yêu cầu hệ thống
Lò xo	Tạo lực đẩy giúp ty van đóng – mở theo áp lực khí bên trong, đảm bảo van hoạt động ổn định
Dịch từ bình chứa cao áp vào	Dẫn môi chất lạnh có áp suất cao vào van, sau đó giảm xuống mức áp suất phù hợp trước khi vào dàn lạnh
Phin lọc	Lọc sạch tạp chất và hơi ẩm trong môi chất lạnh, bảo vệ các chi tiết bên trong van
Ty van	Làm từ inox bền chắc, điều khiển cơ chế đóng mở van tiết lưu

3. Nguyên lý hoạt động của van giãn nở nhiệt

Quá trình hoạt động của van tiết lưu trong hệ thống làm lạnh diễn ra theo một chu trình khép kín gồm 5 bước chính:

Bước 1 Hút gas từ dàn lạnh: Môi chất lạnh (gas) sau khi bay hơi trong dàn lạnh có áp suất và nhiệt độ thấp sẽ được máy nén hút vào để chuẩn bị cho quá trình nén

Bước 2 Nén gas lên áp suất cao: Tại máy nén, gas được nén lại, chuyển sang trạng thái áp suất cao, nhiệt độ cao và bắt đầu ngưng tụ thành dạng lỏng.

Bước 3 Giải nhiệt tại dàn nóng Gas áp suất cao đi qua dàn nóng, nơi nhiệt lượng được tỏa ra môi trường bên ngoài. Nhờ vậy, gas nguội bớt và trở về mức nhiệt độ trung bình, sẵn sàng đi vào giai đoạn tiết lưu.

Bước 4 Giảm áp và làm lạnh tại van tiết lưu: Sau khi qua dàn nóng, gas được dẫn đến van tiết lưu. Tại đây, van giúp giảm áp suất đột ngột, khiến gas lỏng chuyển sang trạng thái hơi với áp suất thấp và nhiệt độ thấp, tạo ra môi chất lạnh chuẩn bị cho quá trình làm mát.

Bước 5 Quy lại dàn lạnh để tạo hơi mát: Gas lạnh áp suất thấp đi vào dàn lạnh, hấp thụ nhiệt từ không khí trong phòng và thổi ra luồng gió mát. Sau khi hoàn tất quá trình này, môi chất lạnh lại được máy nén hút về, khép kín một chu trình làm lạnh mới.

4. Dấu hiệu và cách xử lý van tiết lưu điều hòa bị hỏng

4.1. Dấu hiệu van giãn nở nhiệt bị tắc

Khi van tiết lưu bị nghẹt, điều hòa sẽ xuất hiện một số dấu hiệu sau:

• Hiệu quả làm lạnh của điều hòa kém.
• Dàn lạnh bị chảy nước.
• Xuất hiện hiện tượng bám tuyết ở dàn lạnh hoặc trên ống đồng.
• Máy lạnh hoạt động không ổn định, bật tắt liên tục.
• Quạt gió ở dàn nóng không tỏa ra khí nóng.
• Dòng tăng, áp suất đẩy tăng.

4.2. Cách xử lý lỗi của van tiết lưu

Khi phát hiện máy xuất hiện một số hiện tượng kể trên, rất có khả năng van tiết lưu đã bị hỏng, bạn cần thực hiện một số bước sau:

Bước 1: Tắt máy lạnh và ngắt nguồn điện để đảm bảo an toàn trước khi thao tác.

Bước 2: Gọi kỹ thuật viên chuyên nghiệp tháo và làm sạch van, loại bỏ bụi bẩn hoặc cặn gây tắc.

Bước 3: Kiểm tra dàn nóng, dàn lạnh, bộ lọc và ống dẫn gas để loại bỏ tạp chất, giúp hệ thống thông suốt.

Bước 4: Đo và kiểm tra áp suất gas, điều chỉnh lại áp suất môi chất lạnh về mức chuẩn.

Bước 5: Khởi động lại máy để kiểm tra lại hiệu suất làm lạnh, đảm bảo hơi lạnh ổn định và không có hiện tượng bất thường.

Tuy nhiên, không tự ý tháo hoặc thay van tiết lưu tại nhà nếu không có kiến thức và chuyên môn. Van tiết lưu nằm sâu trong hệ thống máy lạnh, nếu thao tác sai có thể gây rò rỉ gas, làm hỏng máy nén hoặc board mạch điều khiển. Việc này đòi hỏi đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp với dụng cụ và kiến thức phù hợp để đảm bảo van hoạt động chính xác, an toàn.

5. Giải đáp thắc mắc về van tiết lưu điều hòa

Xem thêm: Điều hòa hết gas: Dấu hiệu, xử lý và chi phí nạp gas

Van tiết lưu điều hòa là linh kiện nhỏ nhưng có vai trò quyết định trong việc đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của hệ thống làm lạnh. Việc vệ sinh, kiểm tra định kỳ và thay thế đúng kỹ thuật sẽ giúp máy vận hành ổn định và tiết kiệm điện năng. Nếu bạn nghi ngờ van tiết lưu bị hỏng, hãy liên hệ trung tâm bảo dưỡng uy tín để được kiểm tra và xử lý kịp thời. Mọi thắc mắc, vui lòng liên hệ chúng tôi qua Hotline 0969 783 852 để được hỗ trợ nhanh chóng.